Σάββατο 24 Δεκεμβρίου 2011

Η σημασία της ενορατικής γνώσης

Πολλοί φιλόσοφοι  υπογράμμισαν  την  σημασία  της  ενόρασης  ως  μορφή  γνώσης  και  μάλιστα  την  θεώρησαν  σαν  την  πραγματική  μορφή  γνώσης.
Θεώρησαν  ότι  η  διάμεση  μορφή  γνώση  που  στηρίζεται  στον  αυστηρό  λογικό  συλλογισμό  και  την  αλληλουχία  των  σκέψεων  , είναι  ρηχή  και  δεν  μπαίνει  στην  ουσία  του  φαινομένου.
Ας  πούμε  ένα  παράδειγμα  από  την  Φυσική.
Τι  είναι ταχύτητα? Ταχύτητα  είναι  το  διάστημα  που  διανύει  ένα   σώμα  εντός  ορισμένου   χρόνου.
Και  για  να  θυμηθούμε  τον  τύπο  u = s/t
Εδώ  η  σκέψη  επεξεργάζεται  τα  δεδομένα  και  μας   δίνει  κυρίως  την  σχέση  που  τα  διέπει.
Ο  ρόλος  της  είναι  πρώτα-πρώτα  ρυθμιστικός  και  όχι  δημιουργικός.
Τι  είναι  ακριβώς  η  ταχύτητα  δεν  μπορούμε  να  καταλάβουμε.
Το  αντίθετο  ακριβώς  είναι  η  ενορατική  μορφή  σκέψης. Εδώ  δεν  έχουν  σημασία  οι  ποσοτικές  σχέσεις  των  φαινομένων αλλά  η  ποιότητα  αυτή  καθ΄αυτή.
Είναι  εκείνη  η  στιγμιαία  αναλαμπή του  πνεύματος  που  μας  έρχεται  ξαφνικά , κατανοούμε  το  φαινόμενο  και  πολλές  φορές  αδυνατούμε  να το  αποδώσουμε  με  λόγια  στους  άλλους.
Όμως  αν  σκεφτούμε  το  θέμα  από  όλες  τις  πλευρές θα  δούμε  ότι  και  ο  ενορατικός  τρόπος σκέψης  έχει  τα  μειονεκτήματά  του,  που  πολλές  φορές  είναι  η  προχειρότητα, η  στατικότητα  και  η  κοινοτοπία.
Για  να  φτάσει  ο  Αρχιμήδης  να  αναφωνήσει το   περίφημο  ,, εύρηκα,, είχε  καταβάλλει  πολλές  προσπάθειες  και  πειράματα  με  τον  διάμεσο  τρόπο  σκέψης.
Τελικά  ο  ένας  τρόπος  σκέψης  συμπληρώνει  τον  άλλο ,  όπως  η  κότα  και  το  αυγό.
Δουλεύουμε  πολύ  με  τον  διάμεσο  τρόπο σκέψης ,  περνάμε  στον  ενορατικό  όταν  ,,κατεβάζουμε,, την  ιδέα  και  την  τελειοποιούμε  πάλι  γυρίζοντας  στον  διάμεσο  ή  επιστημονικό  τρόπο  σκέψης.
Η  Διαλεκτική  Λογική  με  τον  νόμο  της μετατροπής  ποσότητας -ποιότητας  φαίνεται   να  δίνει  μια  καλή  απάντηση  στο  όλο  πρόβλημα.










9 σχόλια:

  1. Φοβάμαι ότι δεν θα συμφωνήσω με αυτό που καταλαβαίνω σαν ενορατική γνώση.
    Το φυσικό φαινόμενο της ταχύτητας γίνεται εύκολα αντιληπτό. Η κίνηση της χελώνας και του λαγού είναι αρκετά για την ποιοτική κατανόηση του φαινομένου. Στη σχέση u=s/t ολοκληρώνουμε την κατανόηση του φαινομένου με την ποσοτική ανάλυσή του. Και σίγουρα δεν είναι η ποσοτική ανάλυση ρυθμιστική του φαινομένου.
    Η ξαφνική αναλαμπή τις ενόρασης αν δεν ελεγχθεί λογικά ποιοτικά και ποσοτικά δεν έχει καμία ισχύ. Είναι ένα φάντασμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Dyer, δεν γνωρίζω αν κατάφερα να καταστήσω σαφή την άποψή μου, οτι και οι δυο τρόποι σκέψης συμπληρώνουν ο ένας τον άλλο.
    Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε χωρίς την λογική ακολουθία της διάμεσης σκέψης, αλλά δεν μπορούμε να ,,ξεκολλήσουμε,, χωρίς την έμπνευση από την ενόραση.
    Νομίζω οτι το σχόλιό σου έχει αυτήν την βάση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Η αλήθεια είναι ότι ο όρος ενόραση με ξενίζει. Εγώ θα έλεγα ότι πολλά πράγματα ξεκινούν από μια ιδέα, μια θεωρία (ιδιαίτερα στο χώρο της επιστήμης) η οποία όμως πρέπει να ελεγχθεί αυστηρά σε όλα τα επίπεδα για να γίνει αποδεκτή. Η λέξη ενόραση παραπέμπει στο χώρο του μεταφυσικού με τον οποίο δεν έχω και τις καλύτερες σχέσεις.
    Τέλος και η ιδέα, η θεωρία δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Είναι γέννημα των καιρών ή αν θες πρωτοποριακός λογικός συνειρμός του οποίου η γενεσιουργός αιτία βασίζεται σε θεμελιωμένη γνώση ή σε παρατηρούμενα αδιέξοδα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. εκτός από τον παραγωγικό και τον επαγωγικό συλλογισμό, υπάρχει και ο απαγωγικός (αν ο όρος ενορατικός μας ξενίζει).ο νους δεν εργάζεται μόνο γραμμικά αλλά κάποιες φορές και με ασυνέχειες.φαίνεται δλδ οτι η συσσώρευση πληροφορίας, που δεν είναι προσβάσιμη μόνο λογικά, είναι δυνατό να παράξει καινούριες ιδέες, μέσα από καινούριες συνθέσεις.μεγάλες ανακαλύψεις έγιναν απο επιφανείς επιστήμονες κατ'αυτόν τον τρόπο, όπως μαρτυρούν οι ίδιοι.ώφειλαν βέβαια να τις επαληθεύσουν και συμβατικά.ο Αρχιμήδης ονόμαζε αυτή τη μέθοδο "έφοδο".
    η επιστήμη αναγκαστικά θεμελιώνει κάποια αρχή αυθαίρετα, η διαφορά είναι πως χρησιμοποιεί το πείραμα και τις μετρησεις για να επαληθεύσει τις υποθέσεις της.αλλά καλό είναι να θυμόμαστε κάποτε κάποτε πως πρόκειται για αφηγήσεις, για μύθους επί μύθων...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Xtina, Πέρα από τις ορολογίες που μπορεί να διαφέρουν , η ουσία είναι η ίδια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. συμφωνώ markos, υπάρχουν πολλοί τρόποι για να επικοινωνηθεί η ίδια ιδέα, απλά επιλέγουμε κάθε φορά τον κατάλληλο για τον συνομιλητή μας.ο Dyer είναι μάλλον τεχνοκράτης, πιστεύει στην πρόοδο μέσα από το παράδειγμα της τεχνολογίας που όντως φαίνεται να εξελίσσεται γραμμικά.δεν ισχύει όμως το ίδιο για τη θεωρία της γνώσης.για να πάει κανείς από το γνωστό, στο μη γνωστό, χρειάζεται ένα άλμα.
    καλημέρα και στους δύο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. @ xtina
    «για τη θεωρία της γνώσης. για να πάει κανείς από το γνωστό, στο μη γνωστό, χρειάζεται ένα άλμα»
    Μήπως είναι εύκολο ένα παράδειγμα για να κατανοήσω τι εννοείς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Αρχιμήδης, Cantor, Einstein και άλλοι, αναφέρουν λίγο πολύ το ίδιο, ότι κάποια στιγμή συνέλλαβαν μια ιδέα αναπάντεχα.συνήθως έτσι προκύπτει η αλλαγή είδους, με μια ασυνέχεια.μόλις βρω λίγο χρόνο θα επανέρθω
    καλημέρα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. @ xtina
    Εγώ δεν θα το έλεγα άλμα. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει Einstein τον 15ο αιώνα για παράδειγμα.
    Grosso – mondo όλες οι πρωτοποριακές ιδέες είναι γεννήματα των καιρών. Η διαλεκτική σαν τρόπος σκέψεις, σε αντιδιαστολή με την δογματική βεβαιότητα, είναι η γενεσιουργός αιτία των ιδεών και της επιστημονικής εξέλιξης τελικά.
    Καλή χρονιά να έχουμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή